In de vorige aflevering zetten we de lichtpuntjes op de i. Door een weldoordachte keuze van de lichtarmaturen finaliseerden we de inrichting en sfeer van elke kamer. Want ondanks de vaste lichtpunten, waren er mogelijkheden om alles perfect af te stemmen op de ruimte! In deze aflevering maken we een eettafel voor in de leefruimte. We willen een tafel die niet al te veel plaats inneemt, maar toch de mogelijkheid biedt om gasten comfortabel te ontvangen… Een uitschuifbare tafel is de oplossing! We maken eerst een ontwerp op maat en gebruiken massief hout om de tafelconstructie vorm te geven. Man 1 We hebben hier nog een tafel nodig. Maar er zijn een aantal zaken waarmee we moeten opletten. Ten eerste de doorgang, om door te kunnen. En ook de breedte. We moeten rekening houden met de stoelen, en we gaan ook een bank maken. Hoe we dit juist aanpakken zien we in deze uitzending. Voor je het ontwerp kan maken moet je de beschikbare ruimte in kaart brengen, want dit zal mee de tafelgrootte bepalen. Voor de breedte van de tafel houden we hier rekening met de stoelen en zitbank die we aan weerszijden willen plaatsen, zonder de kasten aan de koffiehoek te hinderen. Een gangbare tafeldiepte is 90 centimeter. Hier nemen we 5 centimeter minder, in functie van de ruimte. De lengte hangt af van hoeveel doorloopruimte we willen behouden ten opzichte van het naastliggende keukeneiland… Maar ook het aantal persoon dat je aan de tafel wil zetten heeft hier uiteraard een invloed op. Je moet rekenen op minimum 60 centimeter zitruimte per persoon. Bij een tafel voor 4 personen heb je dus een lengte van minstens 120 centimeter nodig. Indien mogelijk neem je een beetje marge, dit zal het zitcomfort verhogen. De standaardhoogte voor een tafel is ongeveer 75 à 76 centimeter. Met deze parameters bij de hand kun je zo het ontwerp gaan vormgeven. Hier willen we een basistafel voor 4 personen, zodat er comfortabel kan gegeten worden, zonder dat die al te veel plaats in het appartement inneemt. Maar… door hem ook uitschuifbaar te maken, is het mogelijk om zonder problemen meer gasten te ontvangen. Na de nodige research en wat tekenwerk staat het ontwerp op punt. Tijd om het materiaal te halen en aan de slag te gaan! De volledige tafel wordt hier gemaakt in hout. Zo kan hij geschilderd worden in een kleur afgestemd op het interieur. Voor het tafelblad gebruiken we voorgelakte MDF die we vooraf op maat laten zagen. De poten en het frame worden gemaakt uit massief geschaafd vurenhout. Dit is steviger dan plaatmateriaal. Aangezien het geheel toch geschilderd zal worden, is het niet erg dat dit een andere houtsoort is dan het tafelblad. Voor de poten gebruik je vierkante balken die je zelf op maat maakt. Op die manier kun je proberen de noten er zo veel mogelijk uit te zagen. Niet alleen omdat dit zwakkere plekken vormen in de constructie, maar ook omdat je die zal zien in je afwerking, zelfs na het schilderen. Let er dus op dat je in de winkel mooie latten uitkiest, met zo weinig mogelijk noten. De noten die je echt niet kan vermijden positioneer je dan beter bovenaan. Zo gaan die minder zichtbaar zijn. Meet en teken je vier tafelpoten dus zorgvuldig af en probeer telkens het mooiste stuk hout, met zo weinig mogelijk noten over te houden. Werk mooi haaks, zodat je een recht resultaat bekomt. Daarna kun je gaan verzagen met de afkortzaag. Bepaal nu hoe je de poten gaat positioneren. De noten die je niet kon vermijden positioneer je bovenaan en bij voorkeur aan de binnenkant, zo beperk je hun zichtbaarheid. Neem dus je tijd om de meest ideale positie van de poten te bepalen. Om dit later makkelijk terug te vinden, breng je de nodige paringstekens aan. De poten moeten rondom rond gepaard worden. Dit doe je met paringstekens geschikt voor verticale stijlen. Zet er ook een nummer bij, zodat je weet om welke zijde het gaat. Tussen de poten komt een houten frame. Dit wordt eveneens gemaakt in massief geschaafd hout. Vierkante balken zouden te log zijn, gebruik daarom planken van 2,7 centimeter dik. Die zullen het geheel voldoende stevigheid geven en vormen een goeie basis voor het latere schuifsysteem. Met behulp van de maten op je plan kun je alle planken voor het kader op maat maken. Let ook hier weer op eventuele noten bij het afmeten en aftekenen. Hou bij het zagen steeds rekening met de dikte van je zaagblad. Positioneer dit dus aan de juiste kant van de lijn, zodat je plank effectief de goeie lengte heeft. Merk je trouwens dat je hout versplintert en geen mooie zaagsnede heeft, dan is dit misschien een teken aan de wand dat je zaagblad aan vervanging toe is! Stal de buitenste randen van het kader dan op het tafelblad uit, samen met de poten. Steek de zijdes met de meeste noten opnieuw aan de binnenkant. Zitten al je maten goed, dan kun je ook deze horizontale planken – de regels – van hun eigen specifieke paringstekens voorzien. En om te weten tussen welke poten ze thuishoren, noteer je het overeenkomstige nummer. Markeer meteen ook de twee binnenste balken die je alvast op maat zaagde. Het onderstel van de tafel – de poten en het frame – kun je samenvoegen met behulp van deuvels. Dit vormt een stevige maar onzichtbare verbinding. Hoe minder gaten je uiteindelijk moet opstoppen, hoe beter. Het is minder werk, plús geeft altijd een strakker resultaat. Begin met de korte kanten. Teken eerst de dikte van de plank af op de poot. Daar ga je nu het midden afmeten en markeren, zodat je de deuvels in het midden van de plankdikte kan voorzien. Je plaatst twee deuvels per verbinding… Telkens op ongeveer 2 centimeter van de rand. Dit kopieer je nu op de andere poot. Voor je de deuvelgaten gaat inboren, plak je eerst de diepte af op de boor. Als beide delen van de verbinding dik genoeg zijn, plaats je de deuvel bij voorkeur ongeveer even diep – voor de helft dus – in elk deel. Hier zijn deuvels van 8 dik en 30 lang prima. Deze dikte is voldoende stevig, omdat ze dwars op de trekrichting geplaatst worden. Je kan ze ook lang genoeg nemen, gezien de poten relatief dik zijn. Boor de eerste zijde dan voor met een houtboor van 8. Het aftekenen van op de tweede zijde van je verbinding doe je met behulp van deuvel centreerpunten. Je steekt deze hulpstukken in de gemaakte gaten en houd de twee stukken dan precies tegen elkaar. Tik dan aan met de hamer om de centerpunten van gat 1 over te zetten op zijde 2. Let wel op dat je geen putten maakt bij het aantikken en gebruik eventueel een slagblok of houten hamer, voor de zekerheid. Daarna kun je ook het tweede deel gaan inboren. Check uiteindelijk of alles goed in elkaar past. Doe hetzelfde aan het andere uiteinde van deze korte kant. Dit is de manuele methode om een deuvelverbinding te maken. Als alternatief kun je ook een deuvelfreesmachine gebruiken, als je dit ter beschikking hebt. Dit is een iets snellere manier om de gaten mooi recht te boren. Daarvoor moet je enkel het midden van je verbinding aanduiden. Je meet dit dus af op de tussenliggende balk… En zet deze positie dan over op de aansluitende tafelpoot. Zet nog alle instellingen van het toestel goed. Voor de diepte neem je 1 millimeter extra. Zo heb je in totaal 2 millimeter marge voor de lijm later. Meer speling is niet aangewezen, de deuvels zijn daarvoor niet lang genoeg. En check of de boordiameter afgestemd is op de dikte van je deuvels. Klem je werkstuk goed vast, met lijmklemmen op je werkblad. Om daarna de gaten in te frezen. Hiervoor hoef je enkel de zool – die je op de goeie diepte instelde – op je stuk te laten rusten, en ervoor te zorgen dat je markering overeenkomt met het maatstreepje op de machine. Zo kun je vlot alle verschillende delen gaan inboren. Eenmaal de poten en korte regels met elkaar verbonden zijn, pak je de lange latten van het frame aan. Die regels moeten maar aan één kant aan de poten bevestigd worden, want de tafel moet nog uitschuifbaar zijn. Als je een deuvelfreesmachine hebt kun je die weer gebruiken, dit gaat sneller. Al blijft de manuele methode van inboren natuurlijk steeds een optie. Zo zijn de buitenste latten van het schuifsysteem alvast gepositioneerd. De binnenste geleiders zullen aan het andere pootpaar vastgemaakt worden. Ertussen komt wel een ondersteunend kaderwerk, zodat ze netjes in positie blijven. Dit kader moet tussen de al geïnstalleerde regels passen, dus positioneer je de zijbalken ervan alvast ter plaatse en neem je daar de dagmaat van. Dit wil zeggen, de binnenmaat tussen deze balken. Voorzie daarbij 2 millimeter marge – niet meer – zodat het schuiven vlot gaat. Deze maat zou in theorie moeten overeenkomen met je plan, als je alles secuur gemeten en gezaagd hebt. Maak dan de nodige planken voor het steunkader op maat. Gebruik hiervoor opnieuw geschaafd constructiehout. Controleer wel even of de planken recht zijn. 10 centimeter is hier een goeie plankbreedte, want het is belangrijk om voldoende steun te hebben en zo zal de tafel ook minder wiebelen. Een dikte van 18 millimeter is op zijn beurt stevig genoeg tegen het doorhangen. Met noten moet je hier minder rekening houden, want dit hout zal niet zichtbaar zijn. Al blijft het uiteraard wel beter ze te vermijden voor de stevigheid. Stal het binnenkader dan uit. Bereken hierbij waar de dwarse planken precies moeten komen door de resterende afstand op te meten. En teken af. Controleer met behulp van je plan… En doe dan meteen de rest van het meetwerk voor het kader. Eens alles stukken correct liggen, kun je nog het midden van de planken afschrijven op alle aansluitende delen. Want dit is nodig om de deuvelverbindingen te kunnen maken. Met de deuvelfreesmachine hoef je enkel het midden af te tekenen en zo kun je steeds in één beweging twee gaatjes boren. Uiteraard doe je dit steeds op de beide delen die je samen wil voegen. Twee deuvels per verbinding is sowieso het minimum, want anders zou je plank nog kunnen kantelen. Neem de deuvels er dan bij om te controleren of het geheel juist in elkaar past. Tijd nu om alle onderdelen samen te gaan voegen. Dit betekent het steunkader en de poten enerzijds… En de andere pootstructuur met buitenste zijbalken, die je eerder in elkaar stak, anderzijds. Vergeet niet om nog de binnenste zijbalken toe te voegen. Als alles goed ging, zouden al deze stukken netjes op elkaar moeten aansluiten. Zet daarvoor even spanning rond je constructie, zo kan je grondig controleren of de basis goed zit. De zijwaartse positie van het steunkader is zo duidelijk. De diepte moet je wel nog aanpassen, want het kader moet dieper liggen dan het tafelblad. Zo zullen de verlengstukken onder het blad kunnen weggeborgen worden. Lijn het kader dus ongeveer met de onderkant van de regels van het tafelframe uit. Zo maximaliseer je de bergruimte en zal je het steunkader tegelijk niet zien uitsteken. Om het op de juiste hoogte te brengen kun je het kader ophogen met een aantal restblokken. Schuif nog eens goed op zijn plaats en markeer de goeie positie op de naastliggende balken. Teken meteen weer ook het middelpunt af aan elke verbinding, om het schuifframe zo aan de tafelstructuur te kunnen bevestigen. Daarna kun je de nodige deuvelverbindingen gaan voorbereiden. In eerste instantie op alle uiteindes van het steunkader… En daarna op het tafelframe zelf. Deze onzichtbare montage blijft de voorkeur hebben op schroeven, want die zou je in de uitgeschoven stand van de tafel kunnen zien zitten, wat weer extra opstopwerk zou vragen… Het kader zal vastgemaakt worden aan de nog losse pootstructuur en aan de binnenste regels. Die laatste moeten op hun beurt ook nog aan de poten bevestigd worden. Wanneer je dit alles al eens in elkaar past, met deuvels, dan zie je meteen dat de stevigheid van de tafel vorm krijgt. Om de binnenste regels op de poten te kunnen monteren moet je opnieuw aftekenen. Doordat de regel niet helemaal op het gelijk niveau als de poot zit, heb je een uitvulplaatje nodig om het verschil in dikte bij te passen. Dit dient om de zool van je freesmachine mooi recht te kunnen positioneren en zo ook mooi haaks te kunnen inboren. Op dit punt kun je de spanriem weer weghalen, om zo de laatste freeswerken te kunnen doen. In eerste instantie op de poten… En daarna op de binnenste regels. Vergeet hierbij je plaatje niet om het verschil bij te passen tijdens het frezen. Dit extra steunplaatje kan om het even wat zijn, maar plexiglas is hiervoor wel handig! Dit bestaat in verschillende diktes én is doorzichtig, wat zeker van pas komt om je referentielijn nog makkelijk te kunnen zien. Dit lijntje geeft trouwens niet enkel de goeie positie voor je deuvelfrees aan, maar helpt je ook steeds om aan de juiste kant van je werkstuk te frezen! In elk geval moet je er je hoofd steeds bijhouden bij het maken van de constructie, want een fout is snel gemaakt! Tijd nu om alles nog een laatste keer in elkaar te passen. Staat de structuur op punt, dan kun je tot de definitieve assemblage van alle onderdelen overgaan. Want om de verbindingen te verzekeren moet je alles nog verlijmen. Begin met het binnenste deel van de tafel en het schuifkader aan elkaar vast te maken. Breng daarbij steeds houtlijm aan in de deuvelgaten en op de verbinding zelf… Zorg dan dat de deuvels voldoende diep in de gaten zitten… En duw de onderdelen vervolgens goed tegen elkaar. De lijm zal zorgen voor extra stevigheid en de deuvels ook fixeren. Om de stukken strak tegen elkaar te krijgen kun je altijd een hamer gebruiken om aan te kloppen. Gebruik eventueel een slagblokje, zo kan je goed doorslaan zonder het hout te beschadigen. Bij het gebruik van houtlijm moet je sowieso stevig opspannen tijdens het drogen, enkel zo zal de houtverbinding een goeie sterkte krijgen. Met sneldrogende houtlijm is deze klemtijd relatief beperkt. De exacte richtlijnen kun je steeds terugvinden op de verpakking. Het klemmen doe je met lijmklemmen of spanriemen. Naast het op spanning zetten van de lijmverbinding, helpt dit tegelijk om alle onderdelen nog eens extra goed tegen elkaar aan te duwen of trekken. Heb hierbij natuurlijk wel steeds oog voor de haaksheid van het geheel! Hou je winkelhaak dus binnen handbereik tijdens het opspannen, zodat je dit regelmatig kan controleren! Het eerste onderdeel dat verlijmd wordt, is de tafelhelft met het steunkader en de binnenste regels. Ondersteun deze regels ook voldoende tijdens het aanspannen, zodat ze niet te veel naar binnen trekken, maar mooi parallel blijven. Terwijl je nu de nodige droog- en klemtijd respecteert, kun je met de rest van de tafel verdergaan. In deel 2 werken we verder aan de constructie van onze uitschuifbare tafel. We monteren een geleidersysteem om de tafel vlot open en dicht te kunnen schuiven… En voorzien een tafelblad en verlengstuk in MDF, die later samen met de rest zullen meegeschilderd worden.