In de vorige aflevering startten we met de bouw van een eettafel voor in de leefruimte. We willen een tafel die niet al te veel plaats inneemt, maar toch de mogelijkheid biedt om gasten comfortabel te ontvangen… Een uitschuifbare tafel is de oplossing! We maakten eerst een ontwerp op maat en gebruikten massief hout om de tafelconstructie vorm te geven. In deze aflevering werken we verder aan de constructie van onze uitschuifbare tafel. We monteren een geleidersysteem om de tafel vlot open en dicht te kunnen schuiven… En voorzien een tafelblad en verlengstuk in MDF, die later samen met de rest zullen meegeschilderd worden. Man 1 We hebben hier nog een tafel nodig. Maar er zijn een aantal zaken waarmee we moeten opletten. Ten eerste de doorgang, om door te kunnen. En ook de breedte. We moeten rekening houden met de stoelen, en we gaan ook een bank maken. Hoe we dit juist aanpakken zien we in deze uitzending. De constructie van het onderstel van de tafel staat al behoorlijk op punt. De ene helft, met de poten en de binnenste geleiders, werd ook al definitief verlijmd. Het andere deel, met de buitenste zijbalken, lijm je nog niet, want daar moet eerst nog een geleidersysteem op voorzien worden. Langs de binnenkant van deze buitenste regels kun je daarvoor een profiel inwerken, dat als glijsysteem dienst zal doen. Een aluminium U-profiel is hiervoor prima. Dit positioneer je ongeveer halfweg de hoogte van de regel. Meet de positie daarom eerst af en teken dit uit op de balk. Ook de lengte duid je aan. Aan de ene kant komt de geleider daarbij gelijk met het vrije, niet bevestigde uiteinde van de zijbalken. Om het profiel net en effen in te werken, ga je nu een uitsparing frezen in de regel. Stel de zijwaartse positie van je freeszool af op de markeringen. Met een freeskop van 10 ga je daarna aan de slag. Let wel, je freest beter per 5 millimeter diepte. Je moet niet te veel in één keer willen weghalen, dit zal je resultaat niet ten goede komen. Om de dikte van deze zijbalken te bepalen hielden we vooraf al rekening met de diepte van het profiel, zodat de stevigheid gegarandeerd blijft. Daarna doe je hetzelfde aan de andere zijde. Stel de zijwaartse positie en de diepte opnieuw in, en frees weer in verschillende fases. Enkel zo zal je een strakke gleuf bekomen. De lengte van het profiel stem je trouwens af op het verlengstuk van je tafel. Voor een verlengstuk van 57 centimeter voorzien we hier een profiel van 70, want je hebt wat marge nodig om het blad ertussen te krijgen. Past profiel vlot in de gemaakte gleuf, en zit het net in hetzelfde vlak als de regel? Dan kun je het bevestigen. Haal eerst nog even de stofzuiger boven, zodat je proper kan werken. De montage doe je met montagelijm. Dit is zeker voldoende stevig voor deze toepassing, en zo heb je geen hinderlijke schroeven. Gewoon een ril lijm in de groef aanbrengen en het profiel precies ter plaatse steken, en het is in orde! Nu deze buitenste regels op punt staan, kun je die helft van het tafelframe ook definitief gaan fixeren. Je zet de gemaakte deuvelverbindingen met andere woorden weer vast met houtlijm. Breng steeds lijm aan op beide delen van de verbinding. En zorg dat de deuvels voldoende diep in de gaten zitten, voor je de stukken in elkaar steekt. Om het geheel zijn sterkte te geven, moet je het nu weer onder spanning laten drogen. Klem alle connecties goed tegen elkaar met lijmklemmen, of een spanriem kan in dit geval ook dienst doen. Controleer uiteraard grondig de haaksheid van de poten. In beide richtingen. Bij een express houtlijm zoals hier, is de perstijd ongeveer 15 minuten. In die tijd kun je het uiteinde van de poten nog aanpakken door die bij te werken met de bovenfrees. Je breekt eigenlijk gewoon de randen met een freeskop van 45 graden. Zo zijn die strak afgeschuind en ogen ze mooi recht. En vooral, ze zullen minder snel gaan versplinteren (bij het verschuiven van de tafel). Is de nodige klemtijd gerespecteerd, dan kun je de spanriem weer weghalen. Voeg nu de twee tafeldelen samen. En neem er het bovenblad bij. Je kan dit vooraf op maat laten zagen in de doe-het-zelfzaak, want die maten – 130 op 85 centimeter in dit geval – staan toch vast. Door het blad in voorgelakte MDF te voorzien, kan het makkelijk met de rest van de tafel meegeschilderd worden. Wil je een tafelblad in houtafwerking, dan kies je voor dezelfde houtsoort als je poten. De plaat is 18 millimeter dik. Dit neem je als referentie om het blad wat te laten uitsteken ten opzichte van het kader. In dit ontwerp positioneren we het frame aan alle zijden op ongeveer 15 mm. Aan de toegankelijke kanten – de korte zijdes dus – kun je het blad met L-ijzers aan het onderstel verankeren. Denk wel na over de schroeven die je hiervoor gebruikt. Schroeven van 16 zijn de langst mogelijke, want het blad is maar 18 dik… Zo ben je zeker dat ze niet door je tafel heen zouden komen. De bevestiging van de buitenste zijregels aan het blad is iets ingewikkelder, want daar zal je lange schroeven moeten gebruiken. Hoekijzers zouden het glijsysteem belemmeren. De schroeven moeten door de volledige breedte van de planken heen komen tot ongeveer 1 centimeter in het blad. Hoe ga je te werk? Zorg dat de positie van de regel goed zit ten opzichte van de rand van het blad en plaats een afstandshouder tussen de binnenste en buitenste regel. Daar voorzag je normaal 1 à 2 mm marge voor een vlotte glijbeweging. Boor de lat dan voor, met een iets grotere diameter dan de schroef. Let wel, recht boren is een must! Want het gaat om een behoorlijke afstand. En je mag het ingefreesde profiel ook niet raken. De schroef zal iets dieper moeten zitten om voldoende grip in het blad te hebben, daarom verzink je hem in de regel. Doe dit met een dikkere boor van 10. Plak de boor hiervoor wel af, zodat je zeker niet te diep gaat, zodat de schroef niet door het blad heen komt. Dubbelcheck de positie van de regel… En schroef uiteindelijk vast. Daarna doe je exact hetzelfde aan de tweede zijde. De afstandshouders plaatsen… Voorboren… Verzinken… Nameten en klemmen… En schroeven. Tijd nu om het verlengstuk erbij te nemen. Dit laat je ook vooraf al op maat zagen in dezelfde voorgelakte MDF. Leg dit aansluitend op het tafelblad en schuif het onderstel uit. Positioneer dit meteen volgens de vooropgestelde marges van 15 mm ten opzichte van de randen. Markeer dit op de onderkant van de plaat. Dit is hoe het tafelframe in een goeie uitgeschoven stand moet staan. Om dit uitschuiven vlot te laten verlopen integreer je een geleidersysteem in de regels. Teken daarom eerst nog af waar je de geleidende deuvels maximum kan plaatsen. Check dit ten opzichte van het geplaatste profiel en zet de positie over op de binnenste regels. De deuvels zullen op die binnenste regels geplaatst worden en langs het aluminum profiel bewegen. Zet de positie daarom met de winkelhaak over op de zijkant van de binnenste regels… En teken ook de juiste hoogte af met behulp van het profiel, precies in het midden. Dit is waar de deuvel moet geplaatst worden. Boor dus een gat volgens de juiste diameter en de juiste diepte in. Deze deuvels zullen zorgen voor een correcte beweging van de binnenste ten opzichte van de buitenste regels, zodat het blad niet inzakt. Een deuvel van 10 past net in het profiel en is dus een prima geleiding. Het bestaat bovendien uit beukhout wat zeker stevig genoeg is. Voorzie 2 deuvels per zijde, zodat de lat niet kan gaan kantelen. In deze fase kun je de tafel alvast even gaan testen. Past alles in elkaar, werkt het schuifsysteem… en is de tafel stevig… Indien nodig kun je zo tijdig bijwerken. Merk je bijvoorbeeld dat het schuiven nogal stroef gaat, dan kun je de geleider wat opschuren of dieper steken. Of maakt het openschuiven veel lawaai? Dan kun je dit simpelweg oplossen door viltjes te plaatsen, die garanderen een vloeiendere geleiding. Om ervoor te zorgen dat het verlengstuk in hetzelfde vlak als het tafelblad ligt, voorzie je nog een steunlat. Gebruik hiervoor een recht reststuk hout, dat je op maat van de binnenkant van je tafelframe maakt. Voorzie de lat van afgeschuinde kanten, zodat je het vlot tussen het kader en onder het tafelblad krijgt. Deze steunlat bevestig je nu op het verlengstuk. Verdeel de bevestigingsschroeven hierbij mooi gelijkmatig over de volledige breedte, zodat het net oogt. Boor de lat nog voor… en bevestig hem daarna mooi centraal op het uiteinde van het extra stuk MDF. Voorzie voldoende overlap en fixeer met houtlijm en schroeven. Was je meetwerk goed, dan zou het verlengstuk in de breedte mooi uitgelijnd met je tafelblad moeten uitkomen. Je moet nu wel nog een extra stootblokje voorzien aan het andere uiteinde van het verlengstuk om te voorkomen dat je het kan opentrekken. De exacte positie hiervoor tekende je eerder al af. Door dit blokje zal het verlengstuk precies op zijn plaats blijven zitten. Wil je de verlenging weer weghalen, dan zal je het dus van onderuit uit het frame moeten duwen. Halverwege de tafel zal je ten slotte nog een aantal stopblokken moeten voorzien. Dit om te voorkomen dat je de poten te ver zou uittrekken. Dit doe je opnieuw met een aantal kleine restblokjes hout, die je enerzijds op de onderzijde van het tafelblad… En anderzijds op de zijregels van het tafelframe bevestigt. Daarna nog even testen of het werkt… Het is een simpele maar effectieve manier om te vermijden dat je tafel uit elkaar valt. Tijd voor een nieuwe check-up van de tafel. Past het verlengstuk er mooi op? En kan je het ook vlot onder je tafelblad opbergen? Dubbelcheck! Als finishing touch kun je nog de randen van de tafel gaan bijwerken. De onderkant van de poten deed je al. Hetzelfde doe je nu aan de bovenrand van de tafel. Test altijd eerst op een reststuk hout om te zien of je instellingen goed zijn. Want je hoeft maar een heel klein schuin hoekje aan de bovenrand van de tafel te frezen met een freeskop van 45 graden. De hoek moet hierbij niet zo groot zijn als aan de poten, dus stel je de kop iets minder diep in. Dit hele fijne hoekje zal je tafel meteen een nettere uitstraling geven. Door het fijn te houden zal de naad met het verlengstuk ook niet te grof zijn, want ook dat stuk pak je rondom rond aan. Door de hoeken zo te breken is je afwerking meteen duurzamer, want scherpe hoeken zijn tere punten voor beschadigingen. Maak het verschuifbaar deel van het tafelonderstel dan los. Je hoeft daarvoor enkel één deel van de stopblokjes los te maken. Dit zal het je makkelijker maken om de tafel verder in detail af te werken. Want ook de aansluitingen tussen de poten en de regels kun je nog met de bovenfrees aanpakken. Daarvoor heb je wel een V-groef frees nodig, dus begin met de freeskop op je machine te vervangen. Pas daarna de diepte nog aan en zorg voor een geleider waarlangs je de zool van de machine kan laten bewegen. Let wel, deze lat moet perfect haaks liggen, zodat je naad perfect recht zal zijn. Door deze aansluitingen van een strakkere V-groef te voorzien, kom je weer een stapje dichter bij een verzorgd resultaat. De oorspronkelijke naden opvullen is moeilijk en zou je waarschijnlijk nooit helemaal gelijk krijgen. Dus door de voeg er bewust te laten en hem strakker te zetten, is dit probleem meteen van de baan! Schuur de naad na het frezen steeds nog wat op met een schuurpapier met korrel 120, ter afwerking. Waar de naad aansluit op het tafelblad zal je met de bovenfrees niet bijkunnen. Je freest dus met de machine wat je kan… En werkt de voeg dan verder handmatig bij met de beitel. Met deze laatste ingrepen is de constructie van de uitschuifbare tafel klaar! In de volgende aflevering maken we eerst nog een bijpassende zitbank. Ook die maken we uitschuifbaar, zodat hij mee met de tafel verlengd kan worden. We voorzien bovendien de nodige opbergruimte in de bank zelf om de verlengstukken netjes te kunnen wegbergen.